کارکردهای انسجامی عنصر «حذف» در نهج البلاغه (بررسی موردی 30 خطبه ی بلند)

نویسندگان

علیرضا نظری

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین نرگس انصاری

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

چکیده

­حذف از جمله پدیده های زبانی است که در حوزه­های مختلفی هم چون نحو و بلاغت قابل بررسی است. «هالیدی» و «حسن»، حذف را در کنار برخی عوامل دیگر به عنوان عوامل انسجام متن مطرح کرده­اند؛ بدین صورت که با حذف یک عنصر زبانی، شکافی در متن ایجاد می­گردد که ذهن مخاطب آن را با توجه به عنصری پیشین پرمی­نماید؛ چنین پدیده­ای باعث انسجام و پیوستگی اجزای متن می­گردد. در خطبه­های نهج­البلاغه نیز با حذفهای گوناگون حرف، اسم، فعل، جمله و شبه جمله مواجه ایم که خالی از کارکرد انسجامی نیستند، بلکه در مواقعی حذف یک فعل یا حرف به عنوان برجسته­ترین عامل اتصال اجزای متن عمل می­کند به گونه­ای که متن افقی را می­توان با تکیه بر عامل حذف به متنی عمودی بدل کرد، هم چنین کارکرد انسجامی حذف در تعامل و تعاون این عامل با برخی عوامل دیگر هم چون موازات نحوی، تکرار و ارجاع و به طور کلی در ایجاد انسجام آوایی بیشتر به چشم می­آید. این تحقیق به شیوه ی توصیفی، موضوع کارکردهای انسجامی آن را در سی خطبه بلند نهج البلاغه تحلیل می نماید.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی تصویر استعاری دنیا در خطبه های نهج البلاغه

امام علی (ع) در فصاحت و بلاغت بی مانند و در خطابه و سخنوری سر آمد است، سحنان زیبا و پرمحتوا و آموزنده او از روزگار زندگی پر بارزش، مورد توجه ادیبان و سخن شناسان و بزرگان علم وادب بوده است. نهج البلاغه با محتوای غنی و تصویر های زیبا و نغمه دلنشین، از همان آغاز توجه بسیاری از بزرگان دانش زیبا شناسی و هنر سخنوری را به خود جلب کرده است. دنیا یکی از موضوعات اصلی و محوری نهج البلاغه است که امام (ع) د...

متن کامل

بررسی سبک شناسی تطبیقی خطبه ی 27 و نامه ی 28 نهج البلاغه (مطالعه ی موردی لایه یواژگانی)

سبک­شناسی، روشی علمی و کاربردی در بررسی و تحلیل متون است که از طریق بازشناسی مختصات سبکیِ پربسامد و کشف پیوند آنها با معانی وانهاده­شده در متن، سعی در شناخت افکار و کشف درونیات مؤلف دارد. پژوهش پیشرو با استفاده از روش سبک­شناسی توصیفی و با استمداد از تحلیل­های دقیق آماری به بررسی لایه­ی واژگانی خطبه­ی 27 و نامه­ی 28 نهج البلاغه در بستر سبک­شناسی تطبیقی پرداخته، سعی بر آن دارد که وجوه تمایز و تشا...

متن کامل

کارکردهای «عقل» در نهج البلاغه

در نهج­البلاغه مردم به تعقل دعوت شده­اند و نقش‌ها و کارکردهایی برای عقل ترسیم شده است، اما این موارد به صراحت بیان نشده و در فحوای کلام امام علی(ع) قرار دارند. کارکردهای عقل در نهج‌البلاغه بر دو نوع است؛ یکی نظری که باعث ارتقای سطح معرفتی انسان می­شود و دیگری عملی که باعث رشد جامعه خواهد شد. این نوشتار با روش توصیفی ـ تحلیلی به استخراج کارکردهای عقل و نظام بخشیدن به آن‌ها در چهار محور می­پردازد...

متن کامل

جلوه هایی از ایجاز حذف در خطبه های نهج البلاغه

نهج البلاغه طراز فصاحت و پیرایه ی بلاغت، آبشخور آشنایی زدایی های ادبی و سرچشمه معانی والای انسانی است.امیرالمومنین به منظور رعایت بلاغت در سخن خویش، از شگردهای مختلف بلاغی ازجمله ایجاز حذف خواه در حرف وخواه در کلمه و جمله، بهره برده است. ایجازحذف که ابن جنی آن را شجاعت عرب نامیده، در کلام امام (ع) بسبب تفخیم وتهویل مقام ،افاده شمول معنایی، دفع توهم خلاف مقصود از مخاطب، ایجاد یک نوع طنین خاص در ...

متن کامل

بررسی زیباییشناسی عناصر ادبی خطبه 224 نهج البلاغه

بیشتر ناقدان ادبی عناصر ادبیات را معنا، عاطفه، صور خیال و اسلوب می­دانند نقد فنی یا زیبایی­شناسی نیز متن ادبی را بر پایه­ی چهار عنصر مذکور مورد بررسی قرار می­دهد این نوع نقد به بررسی متون ادبی براساس اصول هنری می­پردازد و در این فرآیند از به کارگیری ابزارهای خارجی مانند تاریخ، روانشناسی، جامعه شناسی و ... اجتناب می­ورزد و زیبایی­شناسی با آنکه علم نوپایی نیست به حد کافی از نظام برخوردار نشده است...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
دراسات فی العلوم الانسانیه

جلد ۲۰، شماره ۲، صفحات ۶۹-۸۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023